Phóng viên (PV): Xin bác sĩ cho biết bệnh NMCT là gì?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: NMCT là một bệnh lý gây ra do sự tắc nghẽn động mạch vành của tim, dẫn đến hoạt tử cơ tim phần phía sau của động mạch vành đó nuôi dưỡng. Hiện tại, trên thế giới, người ta chia NMCT thành 4 loại.

Nhóm thứ nhất là NMCT typs muộn, là do huyết khối trên nền xơ vữa động mạch vành (XVĐMV) gây tắc nghẽn hoàn toàn động mạch vành, gây ra NMCT. Nhóm thứ hai NMCT do mất cân bằng cung cầu oxy của cơ tim. Nhóm thứ ba là đột tử do NMCT trước khi làm các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh. Nhóm thứ tư là NMCT trên bệnh nhân đặt sten động mạch vành, phẫu thuật bắc cầu trên động mạch vành tim.

PV: Vậy ai có nguy cơ cao mắc bệnh này thưa bác sĩ?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: NMCT là do XVĐMV tim. XVĐMV tim thường xuất hiện ở những người tuổi cao, nam thường trên 50 tuổi và nữ thường trên 55 tuổi. Thống kê cho thấy nam giới bị nhiều hơn nữ giới. Ngoài ra, những người có tiền căn gia đình bị NMCT thì nguy cơ bị NMCT cao hơn. Những yếu tố nguy cơ khác trong cuộc sống hàng ngày đó là hút thuốc lá nhiều, bị cao huyết áp, bị tiểu đường, rối loạn lipit máu, căng thẳng, stress.

PV: Bệnh NMCT xuất hiện một cách đột ngột, bất ngờ hay có những biểu hiện cảnh báo trước thưa bác sĩ?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: Thông thường NMCT xuất hiện đột ngột ở những bệnh nhân gắng sức về thể lực, những stress xúc cảm và có thể xảy ra sau một bữa ăn, một bữa tiệc. Tuy nhiên có những người bị NMCT hoàn toàn không triệu chứng, người ta gọi là NMCT thầm lặng. Với những bệnh nhân này thường bị NMCT sau phẫu thuật, bệnh nhân lớn tuổi, bệnh nhân bị tiểu đường, bệnh nhân cao huyết áp.

PV: Khi cơn NMCT xuất hiện thì có những dấu hiệu điển hình nào thưa bác sĩ?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: Triệu chứng đặc trưng và điển hình của NMCT là cơn đau thắt ngực. Cơn đau xuất hiện sau khi gắng sức, sau stress xúc cảm hay còn gọi là cơn đau thắt ngực xúc cảm. Triệu chứng là cảm giác bị bóp nghẹn, bị đè nặng sau xương ức, lan ra cổ, ra vai, ra tay. Thường cơn đau kéo dài 20 đến 30 phút và không đáp ứng với phương pháp giảm đau thông thường.

Ngoài ra còn có những triệu chứng ít gặp như bệnh nhân có thể bị đau ở vùng thượng vị, buồn nôn, hồi hộp, thậm chí nôn ói.

PV: Bệnh gây ra những biến chứng gì và có để lại di chứng cho người bệnh?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: NMCT là bệnh gây ra tử vong rất cao. Biến chứng của bệnh thường gặp nhất là rối loạn nhịp tim do tổn thương đường dẫn truyền thần kinh tim. NMCT đưa đến ngưng tim, tổn thương tế bào cơ tim làm cho tim bị suy, trường hợp nặng hơn dẫn đến choáng tim gây huyết áp tuột. Nếu không cấp cứu kịp có thể dẫn đến tử vong.

Một số trường hợp đặc biệt ít gặp hơn nhưng rất nguy hiểm chẳng hạn như đứt dây chằng, đứt cột cơ dẫn đến hở van hai lá cấp hoặc là thủng vách tim hay người ta thường gọi là vỡ tim. Y văn ghi nhận những trường hợp thủng thành tim thì hơn 50% trường hợp tử vong trong vòng 5 ngày sau đó.

PV: Bệnh nhân sau NMCT cần được điều trị và chăm sóc như thế nào để tránh tái phát và biến chứng về sau?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: Điều trị NMCT thì quan trọng là điều trị nội trú. Trong điều trị nội trú thì công việc ưu tiên hàng đầu là điều trị tái thiếu máu ở bệnh nhân bị NMCT. Trị tái thiếu máu thì có 3 phương pháp chính, đó là tái thông mạch vành sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, can thiệp mạch vành đặt sten và phẫu thuật bắc cầu động mạch vành tim. Khi áp dụng các phương pháp này thì song song đó người ta dùng thuốc để kiểm soát các biến chứng như rối loạn nhịp, suy tim.

Sau khi bệnh nhân ổn định được điều trị ngoại trú thì bệnh nhân phải uống thuốc lâu dài và cần phải khám và theo dõi tại phòng khám chuyên khoa về tim mạch.

PV: Những sai lầm nào chúng ta cần tránh khi sơ cứu cho người bị NMCT?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: Như chúng ta biết NMCT là một diễn tiến đột ngột, biến chứng xảy ra rất nhanh. Do đó, khi bệnh nhân xuất hiện triệu chứng khởi đầu là đau thắt ngực thì cần gọi người giúp đỡ, gọi cấp cứu. Cái quan trọng hàng đầu là người bệnh phải nằm nghỉ tại chổ, không cố gắng đi tới đi lui, không cố gắng làm việc.

Đối với bệnh NMCT thì việc sơ cứu sẽ do Đội cấp cứu ngoại viện thực hiện, do đây là trường hợp cấp cứu đặc biệt, chuyên khoa và sâu, đòi hỏi có phương tiện cấp cứu chuyên dùng, do vậy người dân không thể tự thực hiện. Nếu bệnh nhân có ngưng tim, ngưng thở ngoại viện thì việc hồi sức sẽ được ê kíp đã được đào tạo thực hiện.

PV: Bệnh nhân NMCT cần làm gì để hạn chế sự tái phát của bệnh thưa bác sĩ?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: Phòng bệnh lúc nào cũng tốt hơn là điều trị. Đối với bệnh nhân đã bị NMCT thì điều trị, theo dõi, tái khám chuyên khoa là bắt buộc và cần thiết. Nguyên nhân chính của NMCT là XVĐMV nên chúng ta phải kiểm soát được các yếu tố nguy cơ gây ra XVĐMV như bỏ hút thuốc lá hoàn toàn, không uống rượu bia, giữ tinh thần thoải mái, tập thể dục, kiểm soát cân nặng, hạ mỡ máu,…

PV: Chúng ta có thể tầm soát và phòng được bệnh NMCT thưa bác sĩ?

Bs. Nguyễn Trung Hiếu: Để phòng bệnh NMCT thì những người có yếu tố nguy cơ cần đi khám sức khỏe định kỳ tại cơ sở y tế có chuyên khoa về tim mạch. Sau khi thăm khám bác sĩ sẽ phân tầng nguy cơ thành 3 nhóm: 0-5% nguy cơ thấp, 5-15% nguy cơ trung bình, trên 15% là nguy cơ cao.

Tùy theo tỷ lệ nguy cơ mà bác sĩ sẽ có các chỉ định lâm sàng cần thiết như đo điện tim, siêu âm tim, điện tâm đồ gắng sức hay siêu âm tim gắng  sức, chụp động mạch vành,… Từ đánh giá nguy cơ ban đầu cộng với kết quả cận lâm sàng thì bác sĩ sẽ đưa ra kế hoạch và chiến lược điều trị cho bệnh nhân.

PV: Xin cảm ơn bác sĩ.

Biết những yếu tố nguy cơ để phòng chống bệnh tim mạch.

Bệnh nhân mắc bệnh tim mạch cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ và khám bệnh định kỳ tại phòng khám chuyên khoa.

NGƯƠN KIẾT thực hiện